Zawory motylkowe (zwane również przepustnicami) posiadają umieszczony w korpusie obrotowy dysk zamykający przelot zaworu. Dysk obracany jest za pomocą umieszczonego na średnicy dysku wału, którego jeden koniec jest ułożyskowany w korpusie a drugi przechodzi przez korpus do pokrętła lub innego napędu. Uszczelnienie dysku w pozycji zamkniętej może być miękkie (guma, tworzywa) lub twarde – metal-metal.

Zawory motylkowe stosuje się najczęsciej z połączeniami kołnierzowymi w wersjach:

• kołnierzowej (flanged) – zawór posiada kołnierze,
• międzykołnierzowej (wafer) – zawór montowany bezpośrednio pomiędzy powierzchniami uszczelniającymi kołnierzy rurociągu,
• międzykołnierzowej z uszami (lug) – zawór posiada uszy z gwintem do montażu do każdego kołnierza osobno.

Zawory motylkowe mogą posiadać najprostszą konstrukcję współśrodkową (concentric) – z wałem w środku dysku, podwójnie niewspółśrodkową (double-eccentric, double-offset) z przesunięciem osi walu w tył i w bok w stosunku do dysku, oraz potrójnie niewspółśrodkową (triple-eccentric, triple-offset) z dodatkowym przesunięciem osi powierzchni uszczelnienia.

Korpus zaworu motylkowego wykonany jest najczęściej z żeliwa lub stali nierdzewnej, dysk z żeliwa lub stali nierdzewnej, uszczelnienie z gumy EPDM, NBR, vitonu, silikonu lub PTFE. Ciśnienia robocze od kilku do kilkudziesięciu bar. Średnice nominalne do DN400 i więcej. Szereg zaworów motylkowych posiada wersję z napędem siłownikiem pneumatycznym.

Zawory motylkowe stosowane są we wszelkiego rodzaju zastosowaniach przemysłowych, do cieczy, chemikaliów, gazów, pyłów, substancji spożywczych. Odpowiednie wersje mogą być stosowane w strefach zagrożenia wybuchem ATEX.